Հոգեբանին հաճախ տրվող հարցեր. izmirlianmedicalcenter.com

1.  Ո՞վ է հոգեբանը:

Հոգեբանը զբաղվում է հոգեբանական  բնույթի խնդիրներով և աշխատում է առողջ մարդկանց հետ ՝ նևրոզներ, վախեր կյանքի դժվար իրավիճակներ , սթրեսներ, անհանգստություն և այլն: Ներկայում ավելի շատ են դիմում հոգեբանին, քան նախկինում: Պատճառը բնակչության առավել տեղեկացված լինելն է: բժիշկները նույնպես կարևորում են այս օգնությունն ու պացիենտի մոտ հոգեբանական խնդիրների դեպքում ուղղորդում են հոգեբանի մոտ:

2.  Ի՞նչ կրթություն է ստանում հոգեբանը:

Հոգեբանը ստանում է հոգեբանական կրթություն, այսինքն, ավարտում է ԵՊՀ կամ ԵՊ մանկավարժական համալսարանի հոգեբանության ֆակուլտետը ու ստանում հոգեբանի որակավորում:

3.  Ինչո՞ւմն է տարբերությունը հոգեբանի, հոգեվերլուծաբանի, հոգեթերապևտի, հոգեբույժի, հոգենյարդաբանի և նյարդաբանի:

Հոգեբանը զբաղվում է հոգեբանական խնդիրներով: Հոգեվերլուծաբանը զբաղվում է հոգեբանական մեթոդներից` հոգեվերլուծությամբ: Հոգեթերապևտը հատուկ վերապատրաստմամբ է ստանում որակավորում. նա ի զորու է ախտորոշել և դեղորայքային բուժում նշանակել: Հոգեբույժը բժիշկ է, ով բուժում է հոգեկան ախտահարումները, հոգեկան ոլորտի շեղումները: Հոգեբույժը բուժման համար օգտագործում է դեղորայքային բուժում: Հոգենյարդաբանը նույնպես զբաղվում է հոգեկան խնդիրներով, որոնք համատեղված են ուղեղի ախտաբանությամբ: Նյարդաբանը բժիշկ է, ով ախտորոշում և բուժում է նյարդաբանական ախտաբանությունը:

4.  Ինչպե՞ս պարզել, դիմել հոգեբանի՞, թե` հոգեթերապևտի:

Եթե կա անհանգստացնող նևրոտիկ վիճակ, կարելի է դիմել հոգեբանի: Եթե պացիենտի մոտ առկա խնդիրները սովորական նևրոզից նկատելի տարբերվում են և դեղորայքային բուժման կարիք ունեն, կուղղորդվեն համապատասխան մասնագետի մոտ:

5.  Ի՞նչ է հոգեսոմատիկան:

Հոգեսոմատիկան գիտություն է, որն զբաղվում է այն հոգեբանական խնդիրներով, որոնք  օրգանիզմում ախտաբանական երևույթների պատճառ են դարձնել:

6.  Ի՞նչ է հոգեբանական օգնությունը:

Հոգեբանական օգնությունը հոգեբանի օգնությունն է այցելուին՝ տարբեր հոգեբանական շտկման մեթոդներով հաղթահարելու առկա  հոգեբանական բնույթի խնդիրները: Հոգեբանին և մեթոդն ընտրում է անձը, քանի որ այդ դեպքում կարող է օգնությունն արդյունավետ լինել: Առավել հաճախ  այցելուներն ընտրում են կոգնիտիվ վարքաբանական մեթոդը, որն օգնում է գիտակցել խնդիրը: Հոգեբանի մոտ այցելությունը պետք է լինի այցելուի կամքով, եթե նա չի ուզում հոգեբանի օգնություն ստանալ, նրան ստիպելն անիմաստ է:

7.  Ի՞նչ է հոգեբանական խորհրդատվությունը:

Հոգեբանական խորհրդատվությունը սկսվում է անամնեզի հավաքումով, որի ընթացքում պարզվում է առկա խնդիրը: Եթե խնդիրը հոգեբանական է, հոգեբանը կատարում է համապատասխան աշխատանք:

8.  Ի՞նչ է հոգեբանական ռեաբիլիտացիան:

Հոգեբանական ռեաբիլիտացիան այն վերականգնողական, հարմարողականության շրջանն է, երբ պացիենտը ծանր սթրեսից, իրավիճակից կամ վիրահատությունից հետո հոգեբանորեն պետք է վերականգնվի:

9.  Ի՞նչ է հեռահար խորհրդատվությունը:

Հեռահար խորհրդատվությունն իրականացվում է համացանցի օգնությամբ, երբ կան խնդիրներ, հրատապ հարցեր, բայց հիվանդը հեռու է, կամ պարզապես գերադասում է խորհրդատվություն ստանալ հեռահաղորդակցման միջոցով: Այն կարող է ընթանալ հարց ու պատասխանի ձևով:

10.  Ի՞նչ է սոցիալական հոգեբանությունը:

Սոցիալական հոգեբանությունը զբաղվում է մարդու՝ հասարակության մեջ ինտեգրվելու, հասարակության հետ կապերի խնդիրներով,  մարդու վարքով հասարակության մեջ միջանձնային հարաբերություններով:

11.  Ըստ ժամանակակից հոգեբանության, կա՞ նորմայի հասկացողություն, եթե այո, ո՞րն է դա:

Այո, կա նորմայի հասկացողություն: Հոգեկան նորման մի քանի դասակարգումներ ունի: Յուրաքանչյուր կարող է կողմնորոշվել այս հարցում: Եթե ծագած խնդիրներն անձը կարողանում է ինքնուրույն լուծել, սթրեսակայուն է, կարողանում է ճիշտ կողմնորոշվել, թե ինչպես դուրս գալ սթրեսից, ուրեմն նա նորմայի սահմանում է, այլ դրսևորումները նևրոտիկ բնույթ են կրում:
Նևրոզի և հոգեկան շեղումների միջև ևս կա սահմանային վիճակ ու խորհրդակցության ընթացքում հոգեբանը տարբերում է` նևրո՞զ է , թե` պսիխոզ:

12.  Ի՞նչ հոգեբանական ուղղություններ կան, ո՞ր տեսակետն է նախընտրելի:

Ուղղությունները բազմաթիվ են թվարկեմ մի քանիսը՝ մանկական, սոցիալական, կլինիկական, ընտանեկան, գենդերային և այլն։

13.  Հոգեբանական  ի՞նչ  մեթոդներ կան:

Հոգեբանի աշխատանքային տեսակները, մեթոդները բազմաթիվ են. կոգնետիվ վարքաբանական, հոգեվերլուծական, արտթերապիա, նեյրոլինգվիստիկ ծրագրավորում, ինտեգրատիվ մեթոդ և այլն:

Կան հոգեբաններ, ովքեր մի քանի մեթոդներով են մասնագիտացված և աշխատանքային մեթոդն ընտրում են անհատական մոտեցմամբ:

Երկար ժամանակ է, ինչ մեզ մոտ կիրառվում է արտթերապիան` բուժում արվեստի օգնությամբ (նկարչաթերապիա, երաժշտաթերապիա, կինոթերապիա, բիբլիոթերապիա և այլն),  որն ունի իր օգտագործման ձևերն ու մեթոդները: Դրանք լինում են պասիվ, ակտիվ և խառը: Առաջինի դեպքում պացիենտը պարզապես օգտվում է պատրաստի արվեստի գործերից, երկրորդ դեպքում պացիենտն ինքն է ստեղծագործում, երրորդ տարբերակում օգտագործվում է միաժամանակ երկուսը: Բոլոր տեխնիկաները մշակված են և արտթերապևտն անհատական մոտեցում է ցուցաբերում` որ դեպքում ինչ տեխնիկա կիրառի:

Գործում է հոգեվերլուծաբանական ասոցիացիա: Հոգեվերլուծաբանի վկայական ստանալու համար պահանջվում է բավականին երկար վերապատրաստում: Հոգեվերլուծության ժամանակ հոգեբանն աշխատում է անձի անգիտակցականի  հետ, երբ գիտակցությունից արտամղված չգիտակցված երևույթները ենթագիտակցությունից բերում են գիտակցություն:

14.  Հոգեբանը ընդունում է պացիենտի՞, թե այցելուի:

Հոգեբանն ընդունում է այցելուի, պացիենտին ընդունում է հոգեթերապևտը: Պացիենտը դիմում է բժշկական օգնություն ստանալու նպատակով։

15.  Հոգեբանները մասնագիտանում են կոնկրե՞տ խնդիրների վրա:

Հոգեբանը նախ ստանում է ընդհանուր հոգեբանական կրթություն և կարող է զբաղվել ցանկացած խնդրով, իսկ աշխատանքային մեթոդների կիրառման համար հարկ է հետագայում մասնագիտանալ:

16.  Բոլոր հոգեբանական խնդիրնե՞րն է հնարավոր լուծել:

Եթե խնդիրը հոգեբանական է, հոգեբանը ի զորու է այն լուծել: Իհարկե, շատ կարևոր է այցելուի տրամադրվածությունը, եթե նա հավատում է, որ հոգեբանը կարող է օգնել իրեն իր, ապա դրանք լուծելի են:

17.  Ի՞նչ խնդիրներ կարող է լուծել հոգեբանը: Ո՞վ է հոգեբանի այցելուն:

Հոգեբանի այցելուն հոգեպես առողջ հոգեբանական խնդիրներ ունեցող անձն է, այդ խնդիրներից են նևրոզները, միջանձնային, ընտանեկան հարաբերություններում բարդությունները, կպչուն մտքերը, վախերը:

18.  Ի՞նչն է որոշիչ առաջադեմ հոգեբանի աշխատանքում:

Հոգեբանի աշխատանքում կարևոր է հոգեբանի անձը, մասնագիտական հմտությունը, մեթոդի ընտրությունը և այցելուի ու հոգեբանի փոխադարձ ներդաշնակ մթնոլորտի ստեղծումն ու վստահությունը:

19.  Ի՞նչն է խոսում դրական դինամիկայի և հոգեբանի աշխատանքի արդյունավետության մասին:

Դրական դինամիկան այցելուն ինքն արդեն նկատում է, երբ և՛ սոմատիկ, և՛ հոգեբանական դրսևորումներում ավելի լավ է զգում, ավելի խաղաղ է, հանգիստ, սթրեսակայուն է դարձել, մտերիմների հետ փոխհարաբերություններն են լավացել և հերթական այցի ժամանակ այդ մասին հայտնում է հոգեբանին:

20.  Հոգեբանն ապահովո՞ւմ է գաղտնիությունը:

Հոգեբանը պետք է անպայման ապահովի գաղտնիությունը. դա պարտադիր պայման է:

21.  Մարդու հատկապես ո՞ր հոգեբանական վիճակների դեպքում է անրհաժեշտ հոգեբանի օգնությունը:

Հոգեբանական այն խնդիրների ժամանակ, երբ մարդն զգում է, որ ինքնուրույն չի կարողանում հաղթահարել՝ նևրոզ, անքնություն, կպչուն մտքեր և այլն. խնդիրներ, որոնց ժամանակ կյանքի որակն ընկնում է, խանգարում` դրսևորել ինքն իրեն, նորմալ հարաբերվել շրջապատի մարդկանց, ընտանիքի անդամների և հենց ինքն` իր հետ:

Եթե իրավիճակն այնպիսին է, որ որևէ բան փոխվել հնարավոր չէ (վարկեր, կորուստներ), հոգեբանն օգնում է տվյալ անձին փոխելու իր մոտեցումը, քայլերը, հանելու այն կարծրատիպերը, թե անհաջողակ է, անզոր տվյալ իրավիճակում և այլն:

22.  Որքա՞ն հաճախ դիմել հոգեբանի:

Եթե մեկ անգամ դիմել են հոգեբանի և լուծվել է խնդիրը, հնարավոր է, որ այլևս երբեք կարիք չունենան կրկին դիմելու:

23.  Կարո՞ղ է հոգեբանը ախտորոշել կամ դեղեր նշանակել:

Հոգեբանը դեղորայք չի նշանակումև չի ախտորոշում: Հոգեկան խանգարումները ախտորոշումը կատարում է հոգեբույժը:

24.  Որքա՞ն արագ է տեղի ունենում առաջընթացը:

Առաջընթացի ինտենսիվությունն անհատական է, դա կախված է այցելուից, նրա շփման մակարդակից: Բացի այդ, տարբեր մեթոդներ տարբեր տևողություն ունեն. օրինակ, հոգեվերլուծությունը կարող է շատ երկար տևել, նույնիսկ` տարիներ: Կան մեթոդներ, որ բավականին կարճ ժամանակահատվածում են դրական արդյունք տալիս:

25.  Կարո՞ղ է հոգեբանն օգնել մեկ խորհրդատվության շրջանակում:

Հնարավոր է: Լինում են դեպքեր, երբ մեկ խոսքն անգամ բավարար է, որպեսզի այցելուն հասկանա, թե տվյալ իրավիճակում ինչ է իրեն պետք:

26.  Հոգեբանը խորհուրդներ տալի՞ս է:

Ո՛չ, հոգեբանը խորհուրդներ չի տալիս, նա չի կարող այցելուի իրավիճակի վերաբերյալ ակտիվ խորհուրդներ տալ (օրինակ, բաժանվել ամուսնուց): Մեթոդը, որով հոգեբանն աշխատում է, օգնում է այցելուին, որպեսզի նա ինքը կարողանա որոշումներ կայացնել։

27.  Կարո՞ղ է հոգաբանը տալ խորհուրդ, որն անմիջապես օգնի:

Լինում են խնդիրներ, երբ հոգեբանը ոչ թե խորհուրդ է տալիս, այլ հարցերի միջոցով օգնում է այցելուին իր իրավիճակին այլ տեսանկյունից նայել և լուծման նոր ուղիներ տեսնել:

28.  Սովորաբար, ինչպե՞ս է ընթանում խորհրդատվությունը:

Դա անմիջական կապ ունի մեթոդի հետ, որով աշխատում է հոգեբանը: Օրինակ, հոգեվերլուծության ծամանակ պացիենտը պառկում է, չի տեսնում հոգեբանին, որպեսզի հնարավորինս ամփոփվի իր մեջ: Արտթերապիայի ժամանակ օգտագործվում են համապատասխան նյութեր, ներկեր, թղթեր և այլն: Կան պրոյեկտիվ տեխնիկաներ, թեստեր, որոնք ևս օգտագործվում են այցելուի հոգեվիճակը ճիշտ պատկերացնելու համար: Շատ կարևոր է, թե ինչ պայմաններում և ինչ հրահանգներով են այդ բոլորն իրականացվում: Կոգնետիվ վարքաբանական մեթոդի ժամանակ միայն զրույց է ընթանում: Տարբեր մեթոդներ տարբեր տևողություն ունեն: Հոգեբանը և այցելուն պայմանավորվում են հետագա հանդիպումների վերաբերյալ, որոշում հաճախականությունը: Սովորաբար, հանդիպումները լինում են շաբաթը մեկ անգամ, անհրաժեշտության դեպքում` երկու անգամ:

29.  Որքա՞ն երկար պետք է այցելել հոգեբանին:

Դա կախված է անձի ինքնազգացողությունից, նրա խնդրի լուծման արդյունքից: Եթե այցելուն իրեն լավ է զգում, ինքնավստահություն է ձեռք բերել և մինչ այդ եղած խանգարող զգացողությունները չկան, դա արդեն վիճակի կարգավորման մասին է խոսում: Այդ ամենը խիստ անհատական է և կոնկրետ ժամանակ չկա:

30.  Որքա՞ն է տևում մեկ սեանսը և միջինը քանի՞ սեանսից է բաղկացած այցը հոգեբանի մոտ:

Մեկ սեանսը տևում է մեկ ժամ, շաբաթական` մեկ կամ երկու հանդիպումով:  Կոգնիտիվ վարքաբանական մեթոդի ժամանակ այցելությունների քանակը միջինը 5-10 հանդիպում է:

31.  Հոգեբանական խորհրդատվությունը կարո՞ղ է լինել խմբակային:

Այո, կան խմբակին մեթոդներ: Այս մեթոդի ժամանակ մարդիկ տեսնում են այլոց խնդիրները և հնարավոր է, որ սեփական խնդրի հետ համեմատությունն օգնի իրավիճակը ճիշտ գնահատելու:

32.  Ո՞րն է առավել հարմար, ընտրել նո՞ւյն սեռի հոգեբան:

Դա ևս անհատական է: Կան մարդիկ, ովքեր հարմարավետ են զգում նույն սեռի հոգեբանի հետ, իսկ հոգեբանի կողմից այցելուի խնդիրը հասկանալը սեռի հետ կապված չէ:

33.  Կարո՞ղ են հոգեբանի մոտ խորհրդատվության գնալ երկուսով:

Կարող են գնալ զուգընկերոջ հետ, ամուսնու հետ, ծնողը կարող է երեխայի հետ լինել: Իհարկե եթե խնդիրը վերաբերվում է երկուսին։

34.  Արդյո՞ք անհրաժեշտ պայման է անկեղծանալ հոգեբանի մոտ:

Եթե այցելուն անկեղծ է, չի դիմադրում, դա օգնում է և արագացնում է խնդիրների հասկացմանը: Եթե նա «փակ» է, կան մեթոդներ, որոնք օգնում են այցելուին` անկեղծանալ, հատկապես արտթերապիան է դրան նպաստում:

35.  Կարո՞ղ է կախվածություն առաջանալ հոգեբանից:

Լինում են դեպքեր, երբ կախվածություն է առաջանում: Նման բան պետք է տեղի չունենա, եթե մասնագետը ճիշտ է աշխատում, դա կախված է հոգեբանի հմտությունից: Կախվածություն առաջանալու դեպքում հոգեբանը պետք է հրաժարվի այցելուից:

36.  Ինչպե՞ս կմեկնաբանեք այն կարծիքը, որ թույլերն են դիմում հոգեբանի:

Դա այդպես չէ, ընդհակառակը, թույլերը չեն դիմում հոգեբանին: Թույլ և ուժեղ ասվածը հարաբերական հասկացություններ են: Եթե մարդն արդեն տրամադրվել է հոգեբանի մոտ գնալ, ուրեմն ունի համապատասխան գիտելիքներ, գիտի, թե ինչ օգնություն կարող է ստանալ հոգեբանից: Նման մարդուն թույլ համարել չի կարելի: Իսկ իրենց ուժեղ ցուցադրողները կարող են իրականում թույլ լինել. ուժեղ լինելու ցուցադրությունը կարող է լինեն նրանց դիմադրությունը կամ կոպեսնսացիան է:

Հարցերի պատասխանը`

«Իզմիրլյան» ԲԿ հոգեբան Գայանե Ղալումյան

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ